ne zamandir is hayatina girmek istemeyen, calismak istemeyen insanlara devletin destek saglamasi, maasa baglamasi gerektigini soyler dururum. güc iliskilerinin ve köle - efendi diyalektiginin gecerli oldugu is hayatinin, bireyselligin olusumunda ve olgunlasmasinda önemli bir engel oldugunu düsünmemdir devlet güvencesini bekleyisimin öncelikli nedeni.
daha üniversite yillarinda calismaya baslayan, yaz aylarinda kostura kostura staj ayarlamaya calisan, bir de ben artik kendi parami kendim kazaniyorum diye gururlanip böbürlenen 'ögrencileri' hic anlayamadim. Is ortaminin insani kisirlastirirken hırslandirip hircinlastirdigi rekabet düzeninde yer almaktansa yasamin farkli alanlarini kesfetmeye calisarak bir yasam bütünlügü saglamayi tercih ettim her zaman. ( sanirim bunun icin en elverisli zaman ögrencilik yillaridir )
insana ' yasamak icin para kazanmaliyim ' cümlesini kurdurtan ve insanlari olabilecek en rezil is ortamlarinda ve sartlarinda dahi caresizlikten calismaya mecbur eden bir toplumsal ve iktisadi sisteme de hep isyan ettim. Iste bu nedenle yine devletin calisamayan, issiz insanlara destek olmasi, onlari ayaklarinin üzerine kaldiracak bir maasi tahsis etmesi gerektigine inandim.
Benim butun bu dusuncelerim cok daha ayrintili bir sekilde ayse bugra ve caglar keyder tarafindan formule edilmis durumda su anda. sosyal politikalar uzerine calisan bu iki hocanin radikal kitap ekindeki soylesilerinden bazi bolumleri alintilamak isterim.
soyle diyor caglar keyder :" önce insanlarin kendilerini meta olarak algilamasinin, yani emek dolayisiyla yasiyorum ancak calisirsam yasarim düsüncesinin asilmasi gerek." ayse bugra devam ediyor : " ortodoks iktisat, standart iktisat insana isgücü olarak bakabilir. insan emektir diyoruz mesela, neden emektir? insan, insandir. (...) sol cok fazla emek merkezli dusunuyor, kapitalizmin degerler merkezinde emegin temel deger olduguna dair sarsilmaz bir yer vardir. marx bunu hep elestirmistir, insanlara marx okutmak lazim. bu duyarliligi asilamak lazim türk soluna."
ayse bugra ve caglar keyderin önerisi, her vatandasa ister zengin ister fakir olsun devlet tarafindan bir vatandaslik hakki olarak temel bir gelir saglanmasi. uygulanabilir mi uygulanamaz mi bilemem ama sosyal adaleti ve bireyselligi guclenlendirecek bu gibi önerilerin sahiplenilmesi gerektigini dusunuyorum.
son olarak, bugra ve keyder'in emek konusunda soylediklerine bir katki olmasi adina oscar wilde'in sozleriyle bitireyim.
"el emeginde ille de onurlu bir yan yoktur ve el emegi buyuk ölcüde insani alcaltan bir seydir. insanin haz almadigi bir seyi yapmasi zihnen ve ahlaken incinmesi demektir ve calisma dedigimiz seyin bircok bicimi haz vermekten oldukca uzak etkinliklerdir, bu boylece bilinmelidir."